Источник: Туймаада. — 2019. — Ыам ыйын 8 к. — С. 6

Хотулар кыайар кыахпыт суох эбит

Соторутааҕыта Саха сирин дьонун ус ый куттарын туппут “Эн сулу-скун” биэрии туму1стэннэ. Ыраах улуустар, чуола-ан хотулар, хайдах дабаны өрө дабайар, нууччалыы эт-тэххэ “шанспыт” суох эбит диэн тумуккэ кэллим. Вячеслав Поповтан уратылар бары да биир таһымнаах, маарыннаһар ырыалаах, итэбэспит-быһабаспыт КӨСТӨ сылдьар дьон ыллаан муҥнанныбыт.

В. Попов ыллаабытын кэн-ниттэн куонкуруһу тохтотон, ки-ниэхэ бастакы бирииһи биэ-рэн кэбиһиэххэ баара, кинини баһыйардык ыллыыр суоппар-сылгыһыт тахсыбата биллэр эта. 49 сыл билэр атаһым, биллиилээх байаанньыт, хара маҥнайгыттан “сэниэҕин бараа-ма.ыраатыаҥ суоҕа,шоу-бизнес буоллаҕа” диэбитэ.

Сөпкө эппит эбит. 32 киһиттэн 16 ахсааныгар боро-стуой да ырыанан киириэххэ СӨП. 16-тан 5 бастыҥҥа хапсан финал аҥаарыгар киирэр — олус ыарахан! Дьэ манна “ослиные уши Голливуда” диэбиккэ дылы, шоу-бизнес кэтэх етте: билсии-керсуу, аймахтаһыы, улуустаһыы быган, баһылыыр оруолу ылла. Дьууллуур субэ дьонун нэдиэ-лэ ахсын уларытталлар даҕаны, араас албаһынан “мин эдь-иийбин ейее, аныгыга мин эн киһигин аһарыам”, “улууһуҥ дь-ээдьэтин кереер”, “нэһилиэгиҥ баар-суох ырыаһытын хаалла-раайыккын” уо.д.а. кэпсэтиилэр, угаайылар ханна барыахтарай бу телепуен уйэтигэр? Дьоку-ускай кыра буоллаҕа дии, бары бэйэ-бэйэлэрин билсэллэр. Бэл мин кылгас бириэмэҕэ балай эмэ киһини биллим.

Онон, 16 тэбис-тэҥ ырыаһыттартан (ону дьууллуур субэ дьоно бэйэлэрэ бигэрг-эппиттэрэ, ордук Эрчим) 4 то-лорооччуну чорботон финал аҥаарыгар аһарыахтааххын. Дьэ кими аһараҕын: Саха сирин түгэҕиттэн кэлбит биллибэт-кестубэт биэнсийэлээҕи дуу, эбэтэр бэйэҥ улууһуҥ сааһын тухары сыанаттан туспэтэх, уба-астабыллаах бэтэрээнин дуу? Биллэн турар, бэйэ диэки охту-бакка, кыах бэриллибитин кэн-нэ? СМС-ка хотулар син биир хотторобут — уелээннээхтэрбит сатаан ыыппаттар, интер-неппит НЭДИЭЛЭҔЭ дэҥ кун улэлиир, билиҥҥи майгы си-эринэн. “Сынньанар” кунугэр тубэстэххинэ малыйдаҕыҥ ол. Бэйэм хаалыыбар туох да хом санаам суох — ыапдьан быһа сытыйан кыайан ыллаабатаҕым. Биһиги,хотулар,мае дьиэ серуун салгыныгар уерэнэн куоракка тиийдэрбит эрэ аһаҕас туннуккэ урдэрэн куемэй ыарыытыттан ордубаппыт.

Финал аҥаарыгар Аллараа Халыматтан Наталья Павлова ыллаабыта. Сонно Тулагыттан Лонгина Бережнева тахсыбыта. Иккиэн да биирдик ыллыыр, тас кестуулэрэ биир, уу курдук халыһытан элбэх сыл ыллыы уерэммит ырыаларын толорбут-тара. Иккиэн музыка уерэхтээх,

биЛИҤҤИГЭ ДИЭрИ ол ЭЙГЭҔЭулэлии сылдьар дьахталлар,са-астара араа-бараа.
үс I а стэ тааиыҥ эрэ, хаи-аларын аһарбыттара буолуой? Артыыс аймахтар-даах Лонгинаны буолбакка! Наталья бу курэххэ Өндеруускэ бөһуөлэгиттэн иккитэ кэлэн барда, бөһуөлэгиттэн Черскэйгэ диэри 400-тэн тахса км туунда-ранан харчы төлөөн айаннаата. Айаҥҥа барыта 140 тыһ. солк. ороскуотурда. Арай тэрилтэтэ КӨМӨЛӨСТӨ ини. Билигин мээнэ телеебеттер, эрэбиисийэ ту-тан “нецелевые расходы” диэн суукка да биэрдэҕинэ кенгулэ. Маннык хартыына Томпоттон сылдьар суоппар Дмитрий Жирков, Амматтан кыттыбыт биһиги биир дойдулаахпыт Николай Ковлеков эрдэ туораабыттары-гар көһуннэ.

Аны бастакыттан ситиһиилээхтик кыттан истэх-хэ куоракка 3 ый сытыахха, ту-луур, элбэх харчы наада. Ону хайа биэнсийэлээх кыайыаҕай? Мин 2 ый буолаары сууһунэн тыһыынчаны ороскуоттаатым. Онон,хойут даҕаны Дьокуускайга олорооччулар, чугастааҕы улуустар кыттар курэхтэрэ буолууһу. Курэҕи ыытааччылар “телеви-зорга көһуннуҥ, сулус буоллуҥ” диэн уоскуталлар. 2 мунуутэ кестен ааспыт 256 толорооччуну КИМ ӨЙДӨӨН хаалыаҕай? Фина-листартан киһи барыта Вячеслав Попову, Владимир Иганы эрэ ейдеен хаалбыт буолуохта-ах. Бастакытын — куолаһын иһин, иккиһин — кырдьаҕаһын иһин.

Финалга кыттыбыт дьону олус аһынным. Барыларыгар саатар 10-нуу тыһ. солк. би-эрбиттэрэ буоллар. Ону баара суруктаах, тэриэлкэлээх эрэ хаалаахтаатылар. Теһелеөх бэлэмнэммиттэрэ, ороскуотур-буттара буолуой! Аҥаардас байаанньыттарыгар 12-лии тыһ. солк. төлөөтөхтөрө. Аны ырыа уөрэтээччигэ, таҥаска, бырайы-аска ороскуотуруу — биэнсийэ-лээххэ ботуччу харчы.

Вячеслав Попов кыайыан кыайда. Куолаһыгар эбии музыка уөрэхтээҕэ, ансамблга ыллаабыта, билигин да куорат хомуур кэнсиэртэригэр дьууллуур сүбэ дьонун кытта бииргэ ыллыы сылдьара оруолланна. Биһиги курдуктар сыанаттан ыраахпыт, хам-тум уруу остуолларыгар, балыксыт балаҕаныгар, булчут уутээнигэр сыл баһыгар-атаҕар харса суох ыллаан тыыммы-тын таһаарарбыт, ирдэнэр көрдөбуллэргэ ырааҕынан эп-пиэттээбэппит кестен таҕыста. Ол да буоллар тэрийээччилэргэ улахан махтал, норуокка анам-мыт бырайыагы олоххо киллэ-рэн сэргэхситтэхтэрэ дии.

Инникитин тэрийэр буоллах-тарына манныктары учуоттуул-ларыгар баҕарабын. Биир күрүс
Саха ырыата көрөөччүлэри сы-латар. Билигин 3 ыйы быһа биир киһи ыллаабытын курдук өйдөбүл хаалла. Элбэх норуот-таах Саха сиригэр олорорбу-тунан, араас омук ырыатыгар туспа номинация баара буоллар араас ырыаны истиэхтээх эти-бит. Үлэҕэ кэлбит дьону кытта туохпутун былдьаһыахпытый, кыргыыстыы, узбектыы, татаар-дыы уо.д.а. ыллаатыннар ээ. Бирииһин бэйэлэрин община-лара туруордуннар. Нууччалыы ырыа туспа номинациялааҕа буоллар куонкурус ессе киэркэй-иэх этэ. Бирииһин Дьокуускай аэропорда уйуннун.

Классическай репертуарга туспа номинация хайаан да наада. Аттыбытыгар улуу искусство баарын, норуот театртан ыраах буолан бэйэтэ сатыырынан кэрэҕэ тардыһарын учуоттуохха уонна кердеруеххэ наада. Опе-ралартан ариялары,серенадала-ры умсугуйан ыллыыр учуутал-лар,быраастар,инженердэр суох буолбатахтар. Биэнсийэҕэ оло-рон, бэлэмнэнэн хайдах курдук кэрэҕэ тардыһалларын, кэрэни кэрэхеииллэрин керен астыны-ахпыт. Бирииһи Опера уонна балет тыйаатыра туруордун.

Куонкурус олус уһун, кыт-тааччыларга сылаалаах. Бастакы түһүмэҕи кердөрүмүөххэ да баара, син биир керееччулэр талбаттар. Ыытааччылар тылларын-өстөрүн кичэйэллэ-ригэр баҕарабын. Финал кэми-гэр ыытааччы Георгий Белоусов 50-тан тахсата “доҕоттор” диэтэ, биһиги истэ сатаан баран ааҕарга тиийбиппит. Олус ИСТИҤ тылы кэмэ суох хатылаа-тахха сыппыыра биллэн турар.

Иннокентий ОКОНЕШНИКОВ.

Орто Халыма.

КЛЮЧЕВЫЕ СЛОВА СТАТЬИ: