Источник: Туймаада. — 2019. — Ыам ыйын 25 к. — С. 7

Сомоҕолоһуу — сылбыт сорсуннаах соруга

Быйылгы сылы Россия Президенэ В.В.Путин театр, Саха сирин Ил Дархана

А.С. Николаев сомоҕолоһуу, улууспут аҕа баһылыга Н.В.Андреев 050-аймах сы-лынан биллэрбиттэрэ.
Б у кэрэ-бэлиэ сорукта-ры толоруу улэтигэр СӨП тубэһиннэрэн улууспут, нэһилиэктэрбит дьоно-сэргэ-тэ муус устар 6 кунугэр Саха Республикатын народнай ар-тыыската.Горнай оройуонун бо-чуоттаах олохтооҕо Раиса Яковлевна Захарова 65 сааһын.муус устар 22 кунугэр Саха Республикатын култууратын утуөлээх улэһитэ.ССРС бэчээтин туйгуна, Горнай оройуонун бочуоттаах ОЛОХТООҔО, биллиилээх суруйа-аччы Петр Денисович Аввакумов төрөөбутэ 85 сылын.муус устар 25 кунугэр Саха народнай поэта, Республика, оройуон бочуоттаах ОЛОХТООҔО Савва Иванович Тарасов төрөөбутэ 85 сылын бэрт тэрээһиннээхтик бэлиэтээн аа-стыбыт.

Ол курдук Раиса Яковлевна 65 сылын көрсө тапталлаах бал-та Розалия Михайловна Семенова хомуйан бэчээккэ бэлэмнээн “Саха тапталлаах ырыаһыта Раиса Захарова” диэн бэртээхэй кинигэни кун сирин көрдөрдө. Социальнай сулууспа туйгуна, улэ бэтэрээнэ Розалия Михайловна бу иккис кинигэтэ буо-лар. Бастакы кинигэтэ “Солоҕон уһун уйэлээхтэрэ” 2010сыллаах-ха “Үлэ кууһэ” хаһыат көмөтунэн тахсыбыта.

Раиса Яковлевнаубулуөйдээх сылыгар уһус төгулун “Ырыа-ларым — ымыыларым” курэс дьиҥ-чахчы урдук таһымнаахтык ыытылынна. Амма улууһун бочуоттаах олохтооҕо, Россия куль-тууратын утуөлээх артыыската Нина Чигирева баһылыктаах сэттэ киһилээх дьоһуннаах дьоҥҥо-сэргэҕэ киэҥник бил-либит талааннаах дьон киирэн дьүуллуур субэҕэ улэлээтилэр. Тумуккэ күрэс ылбаҕай
ырыаһытын аатын Гран- при хаһаайкатынан Кировскай

нэһилиэгин аатыттан кытты-быт Айыына Харабаева буолан барыбытын уөртэ. Кини улуус дьаһалталарын баһылыктара туруорбут 25 тыһ.солк. бирии-стэрин тутан уөрдэ-көттө.

Улууска “Россияҕа Тыйаат-ыр сыла” биллэриллибитинэн уунэр көлуөнэни кэрэ эйгэти-гэр уөрэтиигэ-иитиигэ утумнаах улэ ыытылла сатыыр. Ол курдук улуус угус оскуолалары-гар уҥкуугэ, уус-уран ааҕыыга, артыыстааһыҥҥа уо.д.а.

болҕомто ууруллар буолан эрэ-рэ хайҕаныан эрэ сөп. Манна Өрт, Бэрдьигэстээх, Дьиикимдэ оскуолаларын ааттыахха сөп.

Театр сылын үтуө бэлэҕинэн биһиги улууспут угус нэһилиэктэригэр Үунэр көлуөнэ театрын артистара “Ытык ийэ” диэн сэриигэ биэс уолун сутэрбит Таатта улууһун ытык-мааны ийэтин уобараһын итэҕэтиилээхтик биһиги биир дойдулаахпыт,Саха Республикатын утуөлээх артыыската Мария Никитична Данилова толоруута буолар…

Муус устар ый устата саха биллиилээх, угус литература кыра да улахан жанрдарыгар ситиһиилээхтик улэлээбит,Саха Республикатын культуратын утуөлээх улэһитэ Петр Денисович Аввакумов, народнай поэт. Республика, улуус Бочуоттаах ОЛОХТООҔО, улуу Пушкин мэтээ-лин хаһаайына Савва Иванович Тарасов 75 сылларын туолу-утун бэлиэтиир убулуөйдэри угус улэни-хамнаһы ыытан КӨ русту бут.

Үгэс курдук Аввакумов-скай, Тарасовскай ааҕыылар бары көруҥнэрэ Октябрьскай, Өрт оскуолаларыттан саҕалаан, улууска, республикаҕа кыт-та ыытыллар буолбуттара уөрэнээччилэри литератураҕа, наукаҕа сыһыарыыга, интэриэ-стэрин көтөҕуугэ көҕулуур суол-талаах.

Народнай поэт Савва Тарасов аатын сугэр Өрт орто оску-
олатыгар бюст аһыллыыта улахан суруйааччылар Н.А.Лугинов,

B. Е.Васильев-Харысхал курдук ытык-мааны ыалдьыттар ыллыктаах тыл этиилэринэн доҕуһуолламмыта — народнай поэт мөссуөнэ уунэр көлуөнэ ыччаттарга утуөну, кэрэни баҕара олорор курдук оскуола-быт саамай сырдык миэстэтигэр туруорулунна.

Муус устар 25 кунугэр П.А.Ойуунускай аатынан Саха государственнай театрыгар кул ьтура м и н и сте рствота,улуус баһылыга, Саха сирин Суруй-ааччыларын союһа, төрөөбут нэһилиэгин дьаһалтата, олохто-охторо, аатын сугэр оскуолатын учууталлара, уөрэнээччилэрэ уо.д.а. кыттыылаах урдук таһымнаах убулуөйунэй сана-ан-ахтан ааһыы ыытылынна.

C. И.Тарасов олоҕун, улэтин-хамнаһын туһунан кылгас эрэ-эри бары өттун хабар киэҥ ис хоһоонноох иһитиннэриини Н.И.Харлампьева оҥордо, поэт хоһоонноро ааҕылынна, ырыа-лара ылланна. Народнай поэк-ка урдук интэриэс- зала толору кэрэни кэрэхсиир,үтуөну өйдуур көрөөччулээҕэ миигин ордук уөртэ…
Солоҕоттор сомоҕолоһуулара саҕаланнам;
I уус устар 26 кунугэр утуө тэрээһиннэр салҕанан бардылар. Ол курдук Горнай улууһун Солоҕон нэһилиэгин уонна Өлөөн улууһун Солоҕон национальнай нэһилиэгин икки ардыгар мини-футболга, во-лейболга, оҕунан ытыыга таба-арыстыы көрсуһуу ыытылынна. Уопсай тумуккэ 2:1 ахсаанынан Горнай Солоҕотторо чорбой-дулар. Солоҕон нэһилиэктэрин куннэрин аһыллыытыгар тыа хаһаайыстыбатын оҥорон

таһаарбыт бородууксуйала-рын атыылааһын дьаармарката тэрилиннэ,кырдьаҕастар олорор интернат дьиэлэригэр аһымал концерт көрдөрулуннэ. Өрт орто оскуолатын иһинэн улэлиир, республикаҕа киэҥник биллэр учугэй улэлээх физико-мате-матическай кылаас 10 сыллаах убулуөйун ХИФУ-га бэлиэтээһин директор Н.Е.Басхардырова, физик-математик Т.А.Васильева көҕулээһиннэринэн урдук таһымнаахтык ыытылынна.

Үгус саҥа суурээни киллэ-рэр санааны атастаһыы төгурук остуола Саха Республикатын наукаларын академиятатын дь-иэтигэр ыытылынна. Төгурук остуолга кыттыыны ыллылар: Өлөөн эбэҥки-национальнай оройуонун баһылыга Александр Степанович Иванов,Солоҕон национальнай нэһилиэк баһылыга Иван Петрович Степанов, Горнай улууһун баһылыга Никита Викторович Андреев, Солоҕон нэһилиэгин баһылыга Алексей Николаевич Захаров, Ил Тумэн депутата Елена Христофоровна Голомарева уо.д.а.

Тыл эппит бары дьоннор икки Солоҕон нэһилиэктэрэ Сомоҕолоһуу сылыгар саҥа со-нун саҕалааһыннара салгыы сайдан иһэригэр баҕардылар, улуус, нэһилиэк баһылыктара хардарыта улэлэһии сөбулэҥин туһэристилэр. Горнай

Солоҕонун нэһилиэгиттэн кыт-тыбыт Альбина Ивановна Ураз-бахтина- Винокурова төруттэрэ Өлөөн улууһуттан таба уурэн кэлсэн баран ыал буолан хаал-быт Егор Иванович Винокуров буоларын этэн истээччилэр сэҥээриилэрин ылла, салгыы икки өттуттэн ирдэһии, урууну-хааны быһаарсыы ыытыллыа турдаҕа…

Киэһэ 6 чаастан Үунэр көлуөнэ театрын саалатыгар икки нэһилиэк холбоһуктаах, киэҥ программалаах буор босхо концера буолла. Атты-бар олорбут ааттаах-суолла-ах студент кэмнээҕи атаспыт, доҕорбут элбэх концеры көрбут киһи В.Е.Васильев-Харысхал “Көрбөтөх учугэй концерпын көрдум” диэбитэ бэрт элбэҕи
этэр-кэпсиир буолуохтаах.

Убайым С.И.Тарасов 75 сааһын туолар убулуөйун бэлиэтээһин чэрчитинэн

“Көлуөнэ ситимэ салҕанар” диэн национальнай библиотека саалатыгар мин улэбин-хамнаспын көрдөрөр угус тэрээһиннээх көрсуһууну бэлэхтээбиттэригэр, утуө тылларын-өстөрун тиэрпит-тэригэр ааттарын ааттаан туран: уөрэппит уөрэнээччилэрбэр Альберта Павловаҕа, Люция, Валерий Семеновтарга, Альбина Уразбахтина-Винокуроваҕа, Валентина Пахомоваҕа, олоҕум суолун буларбар, идэбин талар-бар утуө субэтинэн, алгыһынан көмөлөспүт Саха Республикатын утуөлээх учуутала Гаврил Егорович Афанасьев туйах хатарааччыта, кыыһа, Россия уөрэҕириитин туйгуна Анна Гаврильевна Павловаҕа, эдэр специалист эрдэхпинэ элбэх субэтин-аматын биэрбит эҥкилэ суох уөрэх министерствоты-гар улэлээбит, Саха Республикатын утуөлээх учуутала Вера Сергеевна Иванова (Зверева), Саха суруйааччылара: Наталья Ивановна Харлампьеваҕа, Василий Егорович Васильев-Ха-рысхалга, Иван Осипов-Ойуурга, хоһооннорбун бэлэмнээн аах-тарбыт Людмила Николаевна Тимофееваҕа, аахпыт бары “Уо-лан” бөлөх уөрэнээччилэригэр, бу утуө көрсуһууну иилээн-саҕалаан ыытыспыт олохтоох библиотека улэһитигэр Анна Ивановна Дормидонтоваҕа,кыы-спар Туйаара Александровна Тарасоваҕа ис сурэхтэн тахсар махталбын тиэрдэбин.

Учугэй улэ, саҥа саҕалааһын Сомоҕолоһуу эрэ тумугэр ситиһиллэр. Икки Солоҕон нэһилиэктэрин Сомоҕолоһуулара соргулаах буолуохтун!

Александр ТАРАСОВ, учуутал, поэт, суруналыыс.

КЛЮЧЕВЫЕ СЛОВА СТАТЬИ: